Bebek sayısının iki veya daha fazla olması durumuna çoğul gebelik denilmektedir. Çoğul gebelikler bütün gebeliklerin %3’ünü oluşturmaktadır. Birden fazla yumurtanın aynı anda döllenmesi veya tek yumurtadan ikiye ya da daha fazla bölünmeyle oluşan embriyolar oluşması durumudur.

Çoğul gebeliklerde ikiz gebelik daha sık görülmektedir. İkiz gebelikler doğal yollar ile oluşmuş her 89 gebeliğin 1’inde gerçekleşmektedir. Bu oran gebelik için ilaç tedavisi alanlarda, özellikle de tüp bebek uygulamalarında daha da artmaktadır. İkiz gebelikler tek yumurta ve çift yumurta olarak ikiye ayrılmaktadır.

Çift Yumurta İkizleri (Dizigot İkizler): Çift yumurta ikizleri, kısırlık tedavisindeki gibi aynı adet döneminde atılan birden fazla yumurta hücresinin birden fazla sperm ile döllenmesi sonucu meydana gelirler. Genetik olarak birbirlerinin aynısı değillerdir. Çift yumurta ikizlerinin %30’u farklı cinsiyette, %70’i aynı cinsiyette olmaktadır.

Tek Yumurta İkizleri (Monozigot İkizler): Döllenmiş yumurtanın ikiye ayrılmasıyla monozigot yani tek yumurta ikizleri ortaya çıkar. Eğer yumurtanın ikiye bölünmesi döllenmeden sonraki ilk 72 saat içerisinde gerçekleşirse ortaya iki bebek, iki amniyon zarı ve iki plasenta çıkar. Eğer ikiye ayrılma 4-8 günler arasında olursa plasenta bu dönemde oluştuğundan iki bebek, iki amniyon zarı ve tek plasenta olur. 8. gün oluşacak bölünmede ise iki bebek, bir amniyon ve bir plasenta oluşur. Bu noktadan sonraki bölünmeler yapışık ikizlerin gelişmesiyle sonuçlanır.

İkiz Gebelik ve Çoğul Gebelikte Tanı 

İkiz gebelikler ve çoğul gebelikler annede gebelik kesesinin oluşmasından itibaren tespit edilebilmektedir. Adet döneminin gecikmesini takip eden haftalarda tek gebeliktekine benzer belirtiler oluşur. 3. Haftadan itibaren oluşan gebelik kesesi ile gebeliğin ikiz olup olmadığını anlaşılabilmektedir. 

İkiz gebeliklerde ve çoğul gebeliklerde her bebeğin sağlık durumu ayrı ayrı ele alınır. İkiz gebelik ve çoğul gebrelik yaşayan anne adaylarına beslenme açısından zengin bir diyet planı uygulanır. Günlük ihtiyaç duyulan vitamin, mineral ve protein miktarı tek gebeliklere göre ikiz ve çoğul gebeliklerde daha fazladır. 
 

İkiz Gebelik ve Çoğul Gebeliklerde Riskler

• Anne adayları çoğul gebeliklerde tek gebeliği göre çok daha fazla kilo alır (ortalama 18 - 20 kg).
• Gebeliğin ilk aylarında gözlenen bulantı ve kusmalar çoğul gebeliklerde çok daha fazla görülür
• Gebelik boyunca annelerde anemiye (kansızlık) sorununa sık rastlanır.
• Gebeliğin ilk aylarında çoğul gebelik yaşayan annelerde kanama ve düşük tehlikesi daha fazladır.
• Annenin erken doğum yapma riski yaklaşık 10 kat artar. 
• Çoğul gebeliklerde annede yüksek tansiyon, gebelik zehirlenmesi olasılığı tekiz gebeliklere göre 3 kat artar
• Çoğul gebelik geçiren annelerde gestasyonel diabet görülme olasılığı daha yüksektir
• Plasenta anomalileri çoğul gebelik yaşayan annelerde daha çok görülür
• İkiz gebeliklerde ve çoğul gebeliklerde doğum esnasında tıbbi müdahale gerekebilir
• Doğum sonrasında kanama yaşanabilir 

İkiz Gebelik ve Çoğul Gebeliklerde Doğum 

İkiz gebeliklerde doğum şeklini bebeklerin duruş pozisyonu belirler. İkiz gebeliklerde hem normal hem de sezaryen öneren hekimler vardır.

İkiz gebelikler ve çoğul gebelikler çoğunlukla tüp bebek yoluyla olur. Bu yüzden anne ve baba adayları daha hassas olur ve anneyi sıkıntıya sokmamak için sezaryen tercih edilebilir.

Üçüz ve dördüz gebeliklerde ise doğumda sezaryen yöntemi tercih edilir.